آنچه یافت می نشود آنم آرزوست

اصولا بسته به این که چه نوع نیاز اطلاعاتی  داشته باشیم ما دو نوع جستجو انجام می دهیم:

1. جستجوی یافتنی یا lookup
2. جستجوی اکتشافی یا exploratory search

جستجوی نوع اول را زمانی انجام می دهیم که دقیقا می دانیم دنبال چه جیزی هستیم و فقط مشکل ما پیدا کردن اطلاعاتی است که یک کسی یک جایی ذخیره کرده است. خوشبختانه گوگل و دیگر موتورهای جستجو این کار را خیلی ساده کرده اند. دمای هوا در اصفهان، ساعت در نیویورک، وزن چاقترین زن جهان، رزومه دختر شایسته سال 2004 و تعداد کل مورچه های دنیا می توانند مثالهایی از این دست باشند.

مشکل از آنجا پیدا می شود که شما به درستی یا اصلا نمی دانید به دنبال چی هستید یا اینکه آنچه یافت می نشود آرزوی شماست. جستجوی اکتشافی به اینگونه مسائل می پردازد.

جستجوی اکتشافی چیست؟

اصولا نمی توان برای جستجوی اکتشافی یک تعریف واضح و مشخص ارائه داد. همه جستجوها تا حدودی می توانند اکتشافی باشند و اینکه مرز مشخصی میان این دو نوع از جستجو ترسیم کنید شاید کار درستی نباشد. ولی چیزی که مشخص است اینست که نیاز اطلاعاتی در جستجوی اکتشافی پیچیدگی بیشتری دارد و جستجو کننده چیز زیادی درباره ساختار و ادبیات حوزه مورد جستجو نمی داند ولی می خواهد در آن حوزه یاد بگیرد.

یک مثال

فرض کنید می خواهید برای یک تعطیلات یک هفته ای به پاریس بروید و برای اولین بار با فرهنگ و زندگی مردم آنجا از نزدیک آشنا شوید. نیاز اطلاعاتی شما در ابتدا انتخابهایی است که برای سفرتان دارید برای مثال تورهای موجود، اگر با تور نروید انتخابهای موجود در پرواز به پاریس، محل اقامت، کارهایی که در این یک هفته می توانید انجام دهید، جاهایی که می توانید ببینید، آیا این جاها خارج از پاریس یا خارج از فرانسه در یک کشور اروپایی دیگر می توانند باشند یا نه، نیاز به یادگیری زبان فرانسه و دهها سؤال ریز و درشت دیگر که خود سؤال هم به درستی ممکن است برای شما روشن نباشد چه رسد به جواب آن.

فرض کنید وقتی در جستجوی هتل هستید به این نتیجه می رسید که بودجه شما برای اقامت در هتلهای سه ستاره کافیست و بعد چند هتل سه ستاره پیدا می کنید و بعد بر روی وب سایت یکی از این هتلها متوجه می شوید که این هتل شعبه ای هم در اسپانیا دارد که در همان زمان مورد نظر شما پیشنهاد خوبی با نصف قیمت دارد و شما تصمیم می گیرید اطلاعاتی راجع به بارسلونا جمع آوری کنید و حال علاقه شما برای رفتن به بارسلونا بیشتر شده و تصمیم گرفته اید که سر خر را کج کنید و ... (نهایتا ممکن است از یک جای دیگر دنیا سر در آورید، به الموت بروید یا کلا از سفر کردن در آن زمان منصرف شوید.)

 همانطوری که در مثال فوق مشاهده می کنید جستجوی اکتشافی ویژگیهایی دارد که آنرا از یک جستجوی یافتنی متمایز می کند:

1. جستجوی اکتشافی بسته به ماهیت جستجو می تواند برای روزها، هفته ها، ماهها و حتی بیشتر ادامه پیدا کند.
2. نیاز اطلاعاتی که جستجوی اکتشافی را بر می انگیزد اصولا چند بعدی و بی انتها (open ended) است.
3. هدف این نوع جستجو از یافتن اطلاعات فراتر می رود و به یادگیری، درک و تغییر می رسد.

We shall not cease from exploration. And the end of all our exploring will be to arrive

where we started and know the place for the first time.

T.S. Eliot